Nabywanie nieruchomości stanowi jedną z najistotniejszych decyzji finansowych w życiu każdej osoby. Proces ten wiąże się z koniecznością rozumienia istotnych aspektów prawnych, w tym kwestii takich jak zadatek i zaliczka. Te dwa terminy często są stosowane zamiennie, lecz mają odmienne definicje i funkcje prawne. Właściwe zrozumienie ich roli jest niezbędne do bezpiecznego i świadomego przeprowadzenia transakcji.
Zadatek, zgodnie z polskim prawem (art. 394 k.c.), to suma pieniężna przekazywana przez jedną ze stron (zazwyczaj kupującego) drugiej stronie (sprzedającego) jako zabezpieczenie wykonania umowy. Istotą zadatku jest ochrona obu stron przed niewykonaniem umowy. Jeśli kupujący wycofa się z transakcji, sprzedający ma prawo zatrzymać zadatek. Jeśli to sprzedający naruszy warunki umowy, musi zwrócić kupującemu dwukrotność otrzymanego zadatku. Zadatek, choć zwyczajowo stanowi około 10% wartości nieruchomości, może być negocjowany.
Zaliczka, choć nie zdefiniowana jasno w polskim prawie, to kwota wpłacona na poczet ceny, która podlega zwrotowi, gdy transakcja nie dochodzi do skutku. Nie stanowi ona zabezpieczenia dla żadnej ze stron, a jej funkcja ogranicza się do wstępnego zaangażowania finansowego kupującego w proces transakcyjny.
Jak mówi Mateusz Popiel, prawnik oraz pośrednik nieruchomości, autor bloga o nieruchomościach: „Podczas zawierania umów przedwstępnych kupna-sprzedaży nieruchomości, kluczowe jest, aby strony jasno określiły, czy przekazane środki mają charakter zadatku, czy zaliczki. Decyzja ta wpływa na dynamikę i zabezpieczenie transakcji.”
Korzystanie ze zadatku często jest preferowane, ze względu na zwiększone zabezpieczenie obu stron. Daje to sprzedającemu pewność, że kupujący jest zaangażowany w transakcję, a kupujący ma gwarancję, że w przypadku zerwania umowy przez sprzedającego, otrzyma zwrot dwukrotności wpłaconego zadatku.
Zaliczka natomiast, oferuje mniejsze zabezpieczenie. Gdy transakcja nie dochodzi do skutku, zaliczka zostaje zwrócona, ale nie niesie za sobą konsekwencji finansowych dla strony, która nie wywiązała się z umowy.
„Zrozumienie różnicy między zadatkiem a zaliczką jest kluczowe dla bezpiecznego i skutecznego przeprowadzenia transakcji nieruchomości. Wybór pomiędzy tymi dwoma formami finansowego zabezpieczenia powinien być świadomy i odzwierciedlać interesy oraz oczekiwania obu stron transakcji” – dodaje Mateusz Popiel.
Podczas negocjacji i przygotowywania umów przedwstępnych, zaleca się skonsultowanie szczegółów z doświadczonym prawnikiem specjalizującym się w transakcjach nieruchomości, aby upewnić się, że wybrane rozwiązania są zgodne z prawem i służą ochronie interesów obu stron.
W erze dynamicznie zmieniającego się rynku nieruchomości, wiedza na temat istoty i funkcji zadatku oraz zaliczki staje się nie tylko przydatna, ale wręcz niezbędna dla każdego, kto planuje zakup nieruchomości. Dzięki świadomej i dobrze poinformowanej decyzji, kupujący i sprzedający mogą zminimalizować ryzyko i uczynić proces transakcyjny bardziej przejrzystym i bezpiecznym.
