BiznesPrawo

Co to jest upadłość konsumencka i kto może ją ogłosić?

W 2021 r. do końca sierpnia ogłoszono upadłość konsumencką w stosunku do 12 198 osób, co wynika z analiz przeprowadzonych przez Centralny Ośrodek Informacji Gospodarczej. Do końca roku można spodziewać się, że zostanie ogłoszonych 18 tysięcy upadłości. Jest to nieporównywanie więcej niż w latach poprzedzających Z pewnością wpłynęła na to nowelizacja przepisów z 2020 roku, ale nie można zapominać również o sytuacji związanej z pandemią i lockdownem, które doprowadziły do ruiny finansowej nie tylko przedsiębiorców, ale także wiele osób fizycznych.

Dla wielu dłużników upadłość konsumencka jest to jedyna szansa na poprawę swojej sytuacji finansowej i konieczne narzędzie na drodze do uporządkowania swojego życia. Zalet procedury upadłościowej jest wiele, jednakże warto znać też konsekwencje z jakimi wiąże się złożenie wniosku o upadłość konsumencką. W pierwszej jednak kolejności przybliżyć należy czym jest to postępowanie i jak ono wygląda, a później odpowiedzieć na fundamentalne pytanie – „Czy warto?”.

Upadłość konsumencka jest instytucją wprowadzoną do polskiego porządku prawnego w 2009 roku. W latach późniejszych przepisy dotyczące postępowania upadłościowego były stopniowe liberalizowane. W obecnym brzmieniu ustawy postępowanie w sprawie upadłości konsumenckiej jest postępowaniem sądowym przewidzianym dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej (czyli konsumentów), którzy stali się niewypłacalni.

Co jednak oznacza niewypłacalność? Zgodnie z ustawową definicją, stwierdzić należy, iż dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych.

Przyczyn popadnięcia w tzw. stan niewypłacalności i braku możliwości spłaty swoich długów jest wiele. Najczęściej będą to niespłacone kredyty, zaciągnięte chwilówki w „parabankach”, ale mogą być to także zadłużenia publicznoprawne takie jak należności z ZUSu czy Urzędu Skarbowego. Najczęściej o upadłość konsumencką starać będą się osoby, które znajdują się w szczególnej sytuacji życiowej – osoby chore, starsze, niedołężne czy też osoby uzależnione od alkoholu, narkotyków czy hazardu albo takie które nagle utraciły źródło zarobku. Oczywiście katalog przyczyn i okoliczności, przez które dłużnik popadł w zadłużenie i nie może regulować swoich zobowiązań jest nieograniczony. Warto jednak wskazać, iż dłużnik nie może doprowadzić do tego stanu w sposób zawiniony, co oznacza, że nie można przypisać mu umyślności lub rażącego niedbalstwa w doprowadzeniu do powstania zadłużenia lub znacznego jego zwiększenia.

Osoby zadłużone często nie wiedzą gdzie szukać pomocy i jak wyjść ze spirali zadłużenia. Jeżeli decydujemy się na procedurę upadłościową to pierwszą czynnością musi być wypełnienie wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej i złożenie go do wydziału gospodarczego sądu właściwego dla miejsca zamieszkania. Wniosek taki składa się na sądowym formularzu i wypełniając go należy zamieścić w nim między innymi przyczyny popadnięcia w stan niewypłacalności, stan majątku, listę wierzycieli i wysokość wierzytelności.

Po złożeniu wniosku i odpowiedziach na ewentualne wezwania sądu w razie braków bądź niejasności we wniosku – sąd po kilku miesiącach procesowania ogłasza upadłość konsumencką.

W tym momencie zawieszeniu ulegają wszystkie dotychczas toczące się postępowania – sądowe i egzekucyjne. Ponadto następuje wykreślenie z rejestru dłużników czy też zatrzymanie naliczania odsetek. Jest to pierwszy z sukcesów w postępowaniu i wywiera wiele skutków, jednakże nie jest to jeszcze koniec postępowania.

Już na tym etapie warto skorzystać z pomocy profesjonalnego pełnomocnika – adwokata bądź radcy prawnego, który wyjaśni jak wygląda całe postępowanie i pomoże w sporządzeniu wniosku, a także następujących po nim pism procesowych. Wystrzegać należy się niesprawdzonych firm pomagających w oddłużaniu, bowiem często zdarza się tak, że po podpisaniu umowy i uiszczeniu opłaty firma znika i dłużnik ponownie pozostaje z długami i całym postępowaniem na własną rękę.

Sąd w postanowieniu o ogłoszeniu upadłości osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej wyznacza syndyka masy upadłości i zaczyna się kolejny etap tzw. właściwe postępowanie upadłościowe. Syndyk jest na ten moment kluczową postacią, bowiem przejmuje on zarząd nad majątkiem upadłego dłużnika i próbuje go spieniężyć, czyli następuje tzw. likwidacja masy upadłości. Na tym etapie także wierzyciele zgłaszają swoje wierzytelności w oznaczonym terminie.

Kiedy wszystkie wartościowe przedmioty upadłego zostaną sprzedane, Syndyk uzyska wszystkie niezbędne informacje, a także zostanie sporządzona lista wierzytelności, czyli spis wszystkich wierzyciel i wykazanie ile wynosi zadłużenie – można przystąpić do końcowego etapu postępowania, które ponownie ma miejsce przed sądem.

Zasadniczo są trzy możliwe sposoby na oddłużenie w ramach instytucji upadłości konsumenckiej – ustalenie planu spłaty wierzycieli, warunkowe umorzenie zobowiązań, a także całkowite umorzenie zobowiązań bez ustalanie planu spłaty.

Sąd wydając końcowe postanowienie bierze pod uwagę możliwości zarobkowe, konieczność utrzymania upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu, w tym ich potrzeby mieszkaniowe.  Udowodnienie wszystkich powyższych wymaga bardzo dobrej argumentacji i przedkładania wielu dokumentów potwierdzających stan faktyczny.

Oczywiście, z uwagi na fakt, iż jednym z podstawowych zadań postępowania upadłościowego, jakim jest zaspokojenie wierzycieli w najbliższym możliwym stopniu, syndyk oraz sąd będą przychylni do ustalenia planu spłaty. Wówczas, dłużnik zobowiązany będzie do uiszczenia comiesięcznych rat przez kilka lat, co nie zawsze będzie najkorzystniejsze dla upadłego.

Z drugiej strony upadłość ma także funkcję oddłużeniową. Zdecydowanie największym sukcesem tego postępowania dla osoby zadłużonej będzie umorzenie zobowiązań bez ustalania planu spłaty. Pamiętać jednak należy, iż całkowite oddłużenie możliwe jest jedynie w wyjątkowych sytuacjach. Sąd musi ustalić, czy jeśli osobista sytuacja upadłego w oczywisty sposób wskazuje, że jest on trwale niezdolny do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli. Będzie to miało miejsce na przykład w sytuacji poważnych chorób, kiedy nie ma prognoz na poprawę sytuacji.

Warunkowe umorzenie zobowiązań jest niejako opcją pośrednią, bowiem zostaje ono ogłoszone w stosunku do Upadłego, jeżeli jest on niezdolny do uiszczania rat w ramach planu spłaty wierzycieli, jednak nie jest to stan trwały. Obrazowo mówiąc, jest to rozwiązanie dla osób, które na chwilę obecną nie są w stanie dokonywać spłat, jednakże ich sytuacja rokuje na poprawę.

Mówiąc o wszystkich stronach postępowanie upadłościowego nie należy zapominać, iż wiążą się z nim pewne konsekwencje, takie jak brak możliwości zaciągania kredytu czy całkowita likwidacja majątku. Co więcej, istnieją rodzaje zobowiązań, które umorzeniu nie podlegają.

Podsumowując wszystkie możliwości jakie daje nam ta instytucja, biorąc pod uwagę wszystkie plusy i minusy, czy w przypadku znacznego zadłużenia warto starać się o ogłoszenie upadłości konsumenckiej? Odpowiedź brzmi: Zdecydowanie. Największym atutem postępowania oddłużeniowego jest z pewnością komfort psychiczny. Wierzyciele nie mogą dłużej nękać swoich dłużników, pozwala się to też uwolnić od wszelkich postępowań komorniczych. Upadłość konsumencka skutecznie pozwala na dogodną spłatę długu lub jego umorzenie, co w rezultacie przynosi dłużnikom możliwość wyjścia ze spirali zadłużenia wynoszącej niekiedy setki tysięcy złotych. Komfort psychiczny i ulga związana z oddłużaniem, pozwala inaczej spojrzeć na świat i na nowo cieszyć się życiem bez wizyt komornika i zniecierpliwionych wierzycieli.


Artykuł okazał się przydatny? Czytaj więcej na blogu: Upadłość konsumencka

Tagi
Kobieta w Krakowie - Portal dla kobiet

Magdalena Matyasik-Feluś

Radca Prawny, specjalistka z zakresu prawa upadłościowego. Ukończyła studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Odbyła aplikację sędziowską i pracowała w charakterze asesora komorniczego, a od 2006 roku z powodzeniem prowadzi indywidualną praktykę radcy prawnego. Członek Okręgowej Izby Radców Prawnych w Krakowie. Codziennie pomaga wielu dłużnikom z całej Polski w przejściu przez całe postępowanie upadłościowe. Za wiedzę i rzetelność cieszy się szacunkiem i uznaniem klientów oraz współpracowników. Większość jej klientów kończy postępowanie w sprawie upadłości konsumenckiej z pełnym sukcesem, dzięki czemu mogą cieszyć się oddłużeniem i nowym życiem bez długów.

Najnowsze artykuły

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.

Zajrzyj również tutaj
Close
Back to top button
Close