PrawoPrawo rodzinneRodzinaRozwody

Alimenty – 500zł? 2000zł? Od czego zależy ich wysokość?

Jaki jest zakres obowiązku alimentacyjnego?

Wykonywanie obowiązku alimentacyjnego nie może być sprowadzone jedynie do robienia zakupów, sprzątania mieszkania czy przygotowania posiłków.

Z przepisu art. 135 § 1 KRO wynika, że zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.

Z powyższej regulacji wynika zatem, że o zakresie obowiązku alimentacyjnego decydują usprawiedliwione potrzeby uprawnionego. Pojęcia tego nie sposób jednoznacznie zdefiniować, ponieważ nie ma jednego stałego kryterium odniesienia.

Rodzaj i rozmiar tych potrzeb jest uzależniony od cech osoby uprawnionej oraz od splotu okoliczności natury społecznej i gospodarczej, w których osoba uprawniona się znajduje.

W każdym razie przy ocenie, które z potrzeb uprawnionego powinny być uznane za potrzeby usprawiedliwione, należy z jednej strony brać pod uwagę możliwości zobowiązanego, z drugiej zaś zakres i rodzaj potrzeb.

Dopuszczalna jest każda postać świadczeń alimentacyjnych w tym poprzez świadczenia w naturze, jeżeli sposób ten będzie skuteczniej zabezpieczać interesy uprawnionego i będzie także wygodniejszy dla zobowiązanego.

Decydować o tym będą każdorazowo okoliczności sprawy.

Sposób ten będzie mógł być stosowany właśnie przy świadczeniach alimentacyjnych, gdzie oprócz środków utrzymania istnieje konieczność zapewnienia opieki, np. starszym, chorym rodzicom, rodzeństwu czy też innym uprawnionym do alimentacji krewnym. (wyr. WSA w Lublinie z 26.11.2019 r., II SA/Lu 466/19)

Osobiste starania jako forma alimentacji

Pamiętać należy, że przepis art. 135 § 2 KRO stwarza możliwość dla osoby zobowiązanej do alimentów, aby wykonała swój obowiązek alimentacyjny poprzez osobiste starania (czy to w całości, czy w części).

Nie oznacza to jednak, że ta forma realizacji obowiązku alimentacyjnego ma zawsze pierwszeństwo przed obowiązkiem pokrywania kosztów utrzymania i wychowania uprawnionego. (wyr. NSA z 4.12.2018 r., I OSK 251/17)

Granice obowiązku alimentacyjnego zobowiązanego

Wyznacznikiem wysokości obowiązku alimentacyjnego zobowiązanego są jego możliwości majątkowe i zarobkowe oraz usprawiedliwione potrzeby uprawnionego (art. 135 § 1 KRO).

Zatem zaspokojenie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego jest limitowane możliwościami majątkowymi i zarobkowymi zobowiązanego, co oznacza, że może się zdarzyć, iż zasądzone alimenty nie będą mogły w pełni zapewnić zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego (SN z 6.4.2018 r., III CNP 30/17).

Wpływ podwyżki czynszu na zakres obowiązku alimentacyjnego

Podwyżka czynszu w lokalu zajmowanym przez rodzica wychowującego dziecko uprawnione do świadczeń alimentacyjnych nie może stanowić wyłącznej przyczyny uzasadniającej zwiększenie obowiązku alimentacyjnego drugiego z rodziców, albowiem podwyżki czynszu i innych opłat dotykają obie strony. (SA w Katowicach, post. z 27.2.2007 r., I ACz 160/07)

Zakres obowiązku alimentacyjnego osoby osadzonej

Możliwości zarobkowe zobowiązanego do alimentacji, który odbywa karę pozbawienia wolności i nie jest zatrudniony, ustala się według zasad określonych w art. 135 KRO.

Ze względu na okoliczności sprawy sąd może nie uznać zmiany niekorzystnej dla możliwości zarobkowych zobowiązanego, jaką spowodowało umieszczenie go w zakładzie karnym (art. 136 KRO). (uchw. SN z 26.5.1995 r., III CZP 178/94,)

Wpływ wydatków i zadłużenia zobowiązanego na zakres obowiązku alimentacyjnego

Na wysokość alimentów nie mogą mieć wpływu obciążające zobowiązanego pozwanego koszty sądowe i koszty procesu.

Także zadłużenie bankowe pozwanego nie może powodować ograniczenia należnych małoletniemu powodowi środków utrzymania i wychowania.

Osoba bowiem, na której ciąży obowiązek alimentacyjny, musi się z tym liczyć przy podejmowaniu wydatków na zakup mebli, telewizora, lodówki, itp. i ich wysokość planować stosownie do posiadanych możliwości z uwzględnieniem wspomnianego obowiązku alimentacyjnego. (wyr. SN z 12.11.1976 r., III CRN 236/76)

Ryzyko niedostatku a zakres obowiązku alimentacyjnego

Przy zasądzaniu alimentów od osób zobowiązanych do alimentacji granicą, której nie można przekroczyć, jest granica niedostatku.

Oznacza to, że obowiązek alimentacyjny osób zobowiązanych nie obejmuje kwot niezbędnych do pokrycia usprawiedliwionych potrzeb zobowiązanego, by nie wpędzić go w stan niedostatku. (wyr. SA w Krakowie z 21.6.2016 r. (I ACa 297/16)

Nie można wymagać od inwalidy zwłaszcza zaliczonego do drugiej grupy inwalidzkiej, aby przedsiębrał starania o uzyskanie dochodów z takim wysiłkiem, który przekracza jego możliwości fizyczne i w konsekwencji mógłby zaważyć na jego zdrowiu w sposób ujemny.

Ocena możliwości zarobkowej w sensie art. 135 § 1 KRO nie może się wyrażać w wymaganiu aktywizacji działalności zarobkowej z uszczerbkiem dla zdrowia. Przy ocenie zakresu obowiązku alimentacyjnego należy brać pod uwagę także usprawiedliwione potrzeby własne zobowiązanego. (SN w wyr. z 28.11.1975 r. III CRN 330/75)

Ocena możliwości zarobkowych zobowiązanego a zakres obowiązku alimentacyjnego

Zasadne i zgodne z treścią art. 135 KRO jest oparcie się na możliwościach zarobkowych pozwanego, a nie tylko na jego aktualnych zarobkach. (SN wyr. z 16.5.1975 r., III CRN 48/75)

Zakres obowiązku alimentacyjnego może i powinien być większy od wynikającego z faktycznych zarobków i dochodów zobowiązanego, jeśli przy pełnym i właściwym wykorzystaniu jego sił i umiejętności zarobki i dochody byłyby większe, a istniejące warunki społeczno-gospodarcze i ważne przyczyny takiemu wykorzystaniu nie stoją na przeszkodzie (orz. z 9.1.1959 r., III CR 212/59).

Zasady współżycia społecznego a zakres obowiązku alimentacyjnego.

Górną granicą świadczeń alimentacyjnych są zarobkowe i majątkowe możliwości zobowiązanego (art. 135 § 1 KRO), choćby nawet nie zostały w tych granicach pokryte wszystkie usprawiedliwione potrzeby uprawnionego do alimentacji.

Można wnioskować, że powód zrezygnował ze stypendium, aby domagać się podwyższonych alimentów od ojca. Tego rodzaju postępowanie powoda nie może znaleźć aprobaty w zasadach współżycia społecznego.

Wprawdzie bowiem obowiązek utrzymania dzieci obciąża w pierwszej kolejności rodziców, jednakże rezygnowanie przez dziecko w celu dokuczenia rodzicom z pomocy udzielonej przez państwo w sytuacji, gdy rodzice są skromnie sytuowani i z trudnością mogą zaspokoić potrzeby wszystkich członków rodziny, nosi charakter szykany i narusza zasady prawidłowego współżycia w rodzinie, a także szerzej pojęte zasady współżycia społecznego. (SN wyr. z 20.1.1972 r., III CRN 470/71)


Spodobał Ci się wpis? Czytaj więcej na blogu: Rozwody Kraków

Tagi
Kobieta w Krakowie - Portal dla kobiet

Piotr Woś

Radca Prawny/Mediator Sądowy - Prowadzę bardzo dużą ilość spraw z zakresu szeroko pojętego prawa rodzinnego. Najwięcej spośród nich oczywiście dotyczy spraw rozwodowych, choć równie spora grupa zleceń dotyczy spraw o ustalenie kontaktów, alimenty, czy też ograniczenie bądź pozbawienie władzy rodzicielskiej.

Najnowsze artykuły

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.

Zajrzyj również tutaj
Close
Back to top button
Close